Herken jij dat, dat je liever niet kwetsbaar bent omdat je kwetsbaarheid associeert met afhankelijkheid? Dat je liever geeft dan ontvangt, liever een ander helpt dan geholpen wordt, beter je aanpassen dan vertellen wat jij nodig hebt. Wat raar is dat toch dat we zo proberen kwetsbaarheid te omzeilen en onafhankelijkheid zo hoog waarderen. Heel actief zijn valt daar ook onder. Als ik maar veel kan doen, of dat nou werk, kerk of heel veel sociale contacten zijn. Ik ben druk. Maar wat betekent dat eigenlijk: ik ben druk?
In de afgelopen jaren heb ik bij mezelf ontdekt dat er een dieper motief onder dit gedrag ligt. Ten diepste was ik niet echt blij met wie ik was. Liever camoufleerde ik mijn ware essentie door heel goed te kijken naar de ander. Wat heeft die nodig, hoe kan ik die ander blij maken. Door aan te passen, te geven, te helpen probeerde ik een glimlach op het gezicht van die ander te krijgen. En weet je dat ziet er aan de buitenkant aardig uit, maar ten diepste haalt het je uit verbinding. Je bent in de eerste plaats niet in verbinding met jezelf. Door te focussen op de ander ga je voorbij aan wat je voelt in je hart, hierdoor ben je ook niet goed in staat tot echt contact. Je gaat geen hart tot hart verbinding aan met de ander.
Geven om te ontvangen
Eigenlijk geef je omdat je wilt ontvangen. Meestal gaat het niet over ontvangen in materieel opzicht, maar over emotioneel ontvangen; een glimlach, een compliment, bevestiging, waardering, bemoediging, troost of om lief of aardig gevonden te willen worden. Omdat je niet verbonden bent met je eigen hart en de focus op de ander ligt, word je afhankelijk van de reactie van de ander. Dat voelt niet fijn, want liever zijn we onafhankelijk. Het gevolg is dat we nog meer ons best gaan doen door meer te geven en zo kom je in een vicieuze cirkel terecht.
Angst als drijfveer van de focus op anderen
Het onderliggende motief als de focus op de ander ligt, is heel vaak gebaseerd op angst om je ware zelf te laten zien. Het kan zijn dat de ervaring ons heeft geleerd dat toen je je ware zelf liet zien, je afgewezen werd, of je werd niet gezien of erkent in wat jij te brengen had. En nu zijn we bang geworden dat er niet van ons gehouden wordt als we onze kwetsbaarheid laten zien. We zijn bang voor de gevolgen die een kwetsbaar hart kunnen oplopen. Daarom proberen we het hart te beschermen door het om de ander te laten draaien. En met een omweg hopen we dat de ander ons geeft wat we nodig hebben.
Zo komt het dat we allerlei dingen doen en geven, maar niet vanuit onze ware authentieke zelf. En het lijkt alsof het bij ons hoort, een nobele karakter eigenschap is. We hebben niet meer in de gaten dat het een patroon is die we aangetrokken hebben. We raken weg bij onszelf, weg bij kwetsbaarheid omdat we liever op safe spelen. Maar juist door weg te gaan bij onszelf en hopen dat de ander ons geeft wat we emotioneel nodig hebben, raakt ons hart zo gemakkelijk opnieuw teleurgesteld.
Het patroon doorbreken
Ik was behoorlijk van slag toen ik ontdekte hoe kwetsbaarheid werkte bij mezelf. Dit patroon zat diep en was zo verfijnt dat het moeilijk te ontmaskeren was. Ik had het heel vaak niet eens door. Mijn verlangen was zo groot om kwetsbaarheid en onvoorwaardelijke liefde het fundament te laten zijn van wie ik ben en de basis van mijn huwelijk en liefde voor de kinderen te laten zijn. Maar hoe dan? Er vanaf komen was geen één, twee drietje. Wat was ik dankbaar dat ik mensen om mij heen had met wie ik zonder veroordeling kon onderzoeken hoe het in elkaar zat. Dat proces heeft mij zoveel vrijheid gebracht. Stap voor stap kon ik in verbinding met mezelf zijn en blijven. Van daaruit leerde ik nieuwe keuzes te maken. Daar ben ik echt heel dankbaar voor.
De valkuil van de saboteur in je leven
In datzelfde proces deed ik nog een andere waardevolle ontdekking. Het proces stopte als ik mezelf ging veroordelen en het kon verder als ik vanuit nieuwsgierigheid en dankbaarheid kon onderzoeken. Veroordeling zit in een klein geniepig hoekje. Vanuit systemisch werken wordt dit de saboteur genoemd. In de Transactionele analyse is het de kritische ouder. In de praktijk zet ik hem met Playmobil vaak neer in de vorm van een politieagent of een rechter.
Hij is super kritisch, heeft altijd zijn oordeel klaar en hij is zeer gewillig om je te vertellen dat je op een totale afgang afstormt als je niet naar hem luistert. Het is dat stemmetje in je hoofd dat je waarschuwt dat er niet van je gehouden wordt als je niet dit of dat doet, die zegt dat je egoïstisch bent als je nee zegt, En zijn favoriete opmerking: zo hoort het, ze verwachten het, dus je moet wel.
De saboteur wordt gebruikt om de eigen of andermans kwetsbaarheid aan te vallen.
Deze saboteur verspreid zijn leugens in je denken tijdens het nemen van beslissingen. Hij doet alsof hij het beste met je voor heeft, maar in werkelijkheid houdt hij je af van wie je in essentie bent. Hij valt je eigen of andermans kwetsbaarheid aan en zorgt ervoor dat je in oude destructieve patronen blijft vast zitten. Op die manier stopt je ontwikkeling en kun je niet verder groeien. Dit kritische veroordelende stemmetje hebben we al toegelaten in onze jeugd. Het is als een bril die we op hebben en waardoor we de wereld bekijken. Als kind beschermde hij ons tegen fysieke en emotionele gevaren maar als volwassene staat hij onze gezonde hartsverbonden denken in de weg. Het haalt ons weg bij wie we echt zijn, zodat we niet meer krachtig en kwetsbaar onszelf zijn.
Zo kan kwetsbaarheid de saboteur overwinnen
Maar als je de saboteur eenmaal herkent, dan kun je hem ontmaskeren. En als je weet hoe deze leugen je kinderleven is binnen gewandeld dan kun je daar de volwassen waarheid tegenover zetten. Op dat moment verliest de saboteur zijn kracht. Door aandacht te geven aan de waarheid kun je groeien in wie je in essentie bent, wat je van daaruit wilt en wat je behoefte zijn. Zodat kwetsbaarheid en kracht je authentieke ik bevestigen en je kunt geven vanuit liefde en vrijheid.
Zodra je oordeelt of kritisch bent stop je met voelen en dus met groeien.
