Polyvagaaltheorie-onverwerkte trauma's-triggers in het heden-krimpenerwaard-praktijk Arise-Ouderkerk aan den IJssel-individuele therapie-psycholoog

Leren leven vanuit dankbaarheid, vertrouwen en nieuwsgierigheid

Wat is het heerlijk om te weten dat het leven goed is. Dat je vanuit dankbaarheid naar vandaag kunt kijken, ook al is het leven niet perfect. Dat je vertrouwen ervaart op de bodem van je hart, ook al is het onduidelijk hoe morgen eruit ziet. En wat is het mooi om nieuwsgierig te ontdekken wat je mogelijkheden en opties zijn, om van deze dag een mooie dag te maken.

Om te kunnen leven vanuit een houding van dankbaarheid, vertrouwen en nieuwsgierigheid is het handig om te weten hoe het komt dat bij tijden je dankbaarheid ver te zoeken is. Hoe het komt dat je een perfect controle systeem optuigt omdat je vertrouwen tot een dieptepunt is gezakt. Of dat je alleen maar stress ervaart in plaats van een nieuwsgierige onderzoekende houding. Daarom neem ik je in deze, en in een volgende blog, mee in een stukje theorie om  beter te begrijpen hoe je bij dankbaarheid weggaat en hoe je weer terug kunt komen. Deze inzichten komen uit de Polyvagaaltheorie.

Wat is de Polyvagaaltheorie?

Dit is een beetje ingewikkelde naam voor een theorie die super helpend is om iets te vertellen over veiligheid. Je vraagt je misschien af wat een theorie over veiligheid nou kan helpen om te leven vanuit dankbaarheid, vertrouwen en nieuwsgierigheid. Dat ga ik je uit leggen. De Polyvagaal theorie is een wetenschap die dus gaat over veiligheid. Zij gaat ervan uit dat je alleen in een staat van veiligheid kunt leven vanuit dankbaarheid. Er is ontdekt dat we ons op een soort ladder bevinden in het dagelijks leven.

De ladder van veiligheid en onveiligheid

Bovenaan de ladder bevind je je in een toestand waarin je verbondenheid en veiligheid ervaart. Bijvoorbeeld het is zondag en je gaat met je gezin een stukje wandelen in de natuur. Jullie kletsen wat, je ontdekt een mooie bloem of vogel. Iedereen is relaxt en blij. Als je meer naar beneden zakt op de ladder kom je in een actieve toestand waarin je jezelf gaat beschermen door te vluchten of vechten. Een voorbeeld hierbij is dat je nog steeds lekker aan het wandelen bent met je gezin, maar opeens komt er een onverlaat met zijn auto voorbij scheuren. Jullie worden bijna van de sokken gereden. Je moet jezelf beschermen en dus schiet je in een vlucht of vecht modus.

Onder aan de ladder wordt er een innerlijke toestand geactiveerd waarin je jezelf gaat beschermen. Dit doe je door je terug te trekken van anderen. Je laat even niemand toe. Als je diezelfde zondag nog even neemt, dan was het een mooie dag, maar ook intensief en dat voorval met die voorbij scheurende auto heeft je aardig de schrik in de benen gegeven. Die avond moet je gewoon helemaal bijkomen. Je hebt tijd alleen nodig en je kunt even niemand om je heen verdragen. In deze toestand ga je je isoleren.

Op en neer gaan op de ladder is normaal

Door de dag heen worden we geconfronteerd met situaties die we het hoofd moeten bieden en die meer van ons vragen dan het gewone leven. Hierdoor pendelen we meerdere keren op een dag  heen en weer op die ladder. Dat is gezond en daarmee kun je dan ook prima in balans zijn. Perioden waarin je verbonden bent en kunt creëren worden afwisselt met perioden van kortdurend actief en intensief bezig zijn. Waarna een periode van herstel volgt waarin je bijvoorbeeld heerlijk kunt slapen. Op deze manier kun je in een houding van dankbaarheid, vertrouwen en nieuwsgierigheid blijven. Het probleem ontstaat als we vast komen te zitten in de laatste twee delen van de ladder. Daar leef je vanuit zelfbescherming en overlevingspatronen. Als je daarin vast komt te zitten, is dat omdat onverwerkte situaties steeds inadequaat blijven triggeren.

De innerlijke rookmelder

Kleine en grote negatieve ervaringen uit het verleden worden regelmatig onvoldoende verwerkt. Ze krijgen niet de aandacht die ze nodig hebben om alsnog tot rust te komen. Als een situatie in het heden, ook maar een heel klein beetje lijkt op die negatieve ervaring uit het verleden, dan geven ze nog altijd een reactie in je lichaam.

Dit systeem van veiligheid bevindt zich in je autonome zenuwstelsel en speelt zich af op een niveau buiten het bewustzijn. De ervaringen zijn opgeslagen in je lijf. Dat is even belangrijk om te onthouden. Als er namelijk in het hier en nu iets gebeurd wat ook maar een klein beetje lijkt op de gebeurtenis van toen, reageert je autonome zenuwstelsel als een innerlijke rookmelder op het signaal onveilig. Direct schiet je in zelfbescherming of overlevingspatronen. Deze opgeslagen signalen uit je lijf worden daarna pas doorgegeven aan  je hersenen. Je hersenen geven er vervolgens een bepaalde overtuiging aan. Die overtuiging bepaalt weer ons doen en laten. Dit hele verhaal gebeurt natuurlijk in milliseconden.

Een inadequate reactie

Angst voor spinnen en muizen laat dit mooi zien. Je ervaring is dat een spin eng en gevaarlijk is. Deze is opgeslagen in je lichaam. Op het moment dat je een spin ziet schiet je uit je veilige modus, naar beneden in de vecht of vlucht modus. Voor je het weet, gil je moord en brand of ben je weg gerend. Wat ook kan is dat je innerlijke rookmelder nog scherper staat afgesteld. Je schiet meteen helemaal door naar beneden op de ladder, je verstijft.

Dit is een voorbeeld van een inadequate reactie die onbewust in gang gezet wordt. Natuurlijk kan je verstand wel beredeneren dat je als volwassen persoon niet bang hoeft te zijn voor een spin of een muis, maar je lijf vertelt je iets heel anders.

Hoe onverwerkte ervaringen, triggers worden

Het probleem is dat onverwerkte ervaringen hetzelfde doen. Ook ervaringen die je als baby of als jong kind hebt meegemaakt. Die je zelf niet eens kunt weten. Ook die worden opgeslagen in je lichaam. Hierdoor kan het gebeuren dat je partner iets zegt wat jou enorm triggert. Wat er dan gebeurd is het volgende: iemand die heel dicht bij je staat, iemand die je vertrouwt, zegt of suggereert dat je het niet goed hebt gedaan. Dit lijkt op een ervaring van vroeger. Ook toen wilde je het juist goed doen bijvoorbeeld. Maar het was niet goed genoeg.

Onverwerkte ervaringen uit het verleden, zijn de triggers van het heden.

Nu missen we de gezonde adequate rem op dit autonome en onbewuste systeem. Daardoor wordt het signaal onveilig afgegeven, terwijl de situatie niet onveilig is. Je bent nu immers volwassen en kunt prima rustig je mening geven. Het is meestal geen aanval op jou als persoon, maar op hoe je iets hebt aangepakt bijvoorbeeld. In ieder geval zijn er meerdere volwassen oplossingen te bedenken. Echter je lichaam herkent het verschil niet tussen toen en nu. Daarom zet het gewoon het hele vecht en vlucht systeem in werking. Je gaat bijvoorbeeld vechten door in een welles, nietes discussie te gaan. Of je pakt het meer passief actief aan door niets te zeggen maar de ander terug te pakken en hem een hak te zetten. Of je vlucht door in je schulp te kruipen.

De lichamelijke reactie van een trigger

Bij een trigger reageert je hele lichaam. Je krijgt een snellere hartslag, je ademhaling veranderd en je spijsvertering kan niet goed doorwerken. Hierdoor heb je geen zin in eten bijvoorbeeld. Sterker nog, je moet misschien juist wel vaker naar het toilet om één en ander te lozen. Je hart klopt in je keel en je kunt niet stil blijven zitten. Je lijf komt gewoon in de actiestand.

Doordat je reactie onbewust plaatsvind en het er eerder is dan je met je verstand kunt beredeneren, wordt je overvallen door dit gevoel. Je kunt je er heel moeilijk uit ‘denken’. De overtuiging zit diep verankerd in de ervaring. Doordat je het gevoel van veiligheid verliest en je naar beneden zakt op de ladder, kom je in zelfbescherming en overlevingspatronen. Door de onveiligheid raak je uit verbinding met jezelf en uit verbinding met de ander.  Je verliest de dankbare houding en het vertrouwen in de wereld. Als je gelooft is dit ook vaak een punt dat je gaat twijfelen aan God en zakt je geloof naar de achtergrond of een dieptepunt. Wat ook kan is dat je in het geloof juist irreële beelden krijgt over wat God wel of niet zou doen. Eigenlijk schrijf je Hem voor hoe Hij het moet oplossen.

Uiteindelijk komt dit dus allemaal voort uit een gevoel van onveiligheid en de overtuiging dat we alles moeten inzetten om te vluchten of te vechten.

Triggers erkennen, herkennen en nieuwe ervaringen opdoen

Hoewel we aan het einde van deze blog  zijn gekomen, sluit ik graag af met iets positiefs. Je kunt namelijk leren om op een gezonde manier heen en weer te pendelen op die ladder. Dit kan door destructieve reacties te erkennen, te herkennen en nieuwe veilige ervaringen op te doen. De destructieve reacties zetten je namelijk vast in zelfbeschermingsmechanismen en overlevingspatronen. Erkennen en herkennen is al een hele grote en mooie stap in heling. Gevolgd door de mogelijkheid dat je in verbinding met iemand die stabiel en veilig is nieuwe ervaringen kunt opdoen. In de volgende blog ga ik daar dieper op in. Zodat je weet hoe je terug kunt komen in die dankbare houding, waar je vertrouwen hebt in jezelf en je medemens en met nieuwsgierigheid de wereld om je heen kunt bekijken.

 

 

 

 

 

Deel dit blog en inspireer anderen!

Gerelateerde blogs

Praktijk-Arise-Open-Your-Heart-Studio-Christelijk-Golden-heart-journey-keramieken-hart-goudlijm-verbinden-met-jezelf-rouwverwerking-geloof-God

Een zwaar hart

Identiteit & authentiek zijn
Margreet van Gameren
Herken jij dat gevoel dat je een zwaar hart hebt en dat je niet goed snapt waarom dat zo is? We dragen vaak, zonder dat we dat zelf beseffen, onverwerkte emoties met ons mee. Oud verdriet of nieuw verdriet kan zomaar weggestopt en verborgen verdriet Lees meer
Praktijk-Arise-.Sleutelsvinden-in-jouw-ervaringen-Ouderkerk-aan-den-IJssel-Krimpenerwaard-reflecteren-liefde-voor-jezelf-relatietherapie-individuele-therapie-png.

Sleutels in jouw ervaringen

Identiteit & authentiek zijn
Margreet van Gameren
Deze tijd van het jaar is bij uitstek een tijd om te reflecteren. Dat kan het hele jaar door, maar nu wil ik je daar graag in meenemen, hoe dit je kan helpen. Want het is zo makkelijk om door te rennen. Te hopen dat Lees meer
Praktijk-Arise-seksualiteit-moet-je-leren-Ouderkerk-aan-den-IJssel-Krimpenerwaard-spelregels-bij-intimiteit-en-seks-relatietherapie-individuele-therapie

Seksualiteit moet je leren

Identiteit & authentiek zijn
Margreet van Gameren
Net als fietsen moeten we seksualiteit leren. Als we altijd op een driewieler zouden blijven fietsen kunnen we niet zo genieten van een fietstochtje als dat we zonder zijwielen zouden fietsen. Zo is het ook met seksualiteit. Als het alleen maar gaat om de daad Lees meer